Η πεζοπορία και η αναρρίχηση έχουν εξελιχθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Από μια καθαρά προσωπική δραστηριότητα, έχουν μετατραπεί σε μια οργανωμένη εμπειρία που συνδυάζει τη φύση, την περιπέτεια και την ομαδικότητα.
Σήμερα, είτε πρόκειται για εμπορικές επιχειρήσεις είτε για εθελοντικές ομάδες, οι διοργανωτές πεζοποριών φέρουν ευθύνη όχι μόνο απέναντι στους συμμετέχοντες, αλλά και απέναντι στις τοπικές κοινότητες και το φυσικό περιβάλλον που επισκέπτονται.
Στο πλαίσιο αυτό, καθίσταται απαραίτητο να υπάρξει ένας κώδικας δεοντολογίας που θα καθορίζει τις βασικές αρχές λειτουργίας των διοργανωτών οργανωμένων πεζοποριών — με στόχο την ασφάλεια, τη διαφάνεια και τον σεβασμό προς τη φύση και τον άνθρωπο.
Τι είναι «οργανωμένη πεζοπορία»;
Για τους σκοπούς αυτής της συζήτησης, ως οργανωμένη πεζοπορία θεωρείται μια δραστηριότητα στην οποία οι συμμετέχοντες δεν φέρουν ευθύνη για την προετοιμασία και τη διοργάνωση της εκδρομής. Αυτό διαφέρει από μια «ομαδική πεζοπορία», όπου κάθε μέλος συμμετέχει ενεργά στον καταμερισμό των ευθυνών.
Οι οργανωμένες πεζοπορίες – καθοδηγούμενες είτε από εγγεγραμμένες επιχειρήσεις είτε από ανεξάρτητους διοργανωτές – έχουν γίνει ιδιαίτερα δημοφιλείς, κάτι που καθιστά ακόμη πιο επιτακτική την ανάγκη για ξεκάθαρες αρχές λειτουργίας.
Καθήκοντα και Ευθύνες προς τους Συμμετέχοντες
Οι διοργανωτές φέρουν πρωταρχική ευθύνη για την ασφάλεια, την ορθή ενημέρωση και τη διαφάνεια των υπηρεσιών τους.
1. Επαγγελματισμός και προετοιμασία
Οι διοργανωτές οφείλουν να είναι επαρκώς εκπαιδευμένοι και εξειδικευμένοι για το είδος της πεζοπορίας που οργανώνουν. Η γνώση του πεδίου, των διαδρομών και των κινδύνων είναι αναγκαία προϋπόθεση.
2. Διαφάνεια στις υπηρεσίες
Πρέπει να δηλώνουν με σαφήνεια τι περιλαμβάνεται στο πακέτο συμμετοχής (μεταφορές, διαμονή, φαγητό, εξοπλισμός κ.λπ.) και τι όχι. Οποιαδήποτε απόκλιση από τα συμφωνημένα οφείλει να αποζημιώνεται ή να λαμβάνεται υπόψη με δίκαιο τρόπο.
Η αύξηση του αριθμού των συμμετεχόντων πέρα από τον συμφωνημένο, ή η ακύρωση της εκδρομής χωρίς βάσιμο λόγο (όπως ανωτέρα βία), θεωρούνται ανήθικες πρακτικές.
3. Διαχείριση κρίσεων και έκτακτων περιστατικών
Οι συμμετέχοντες πρέπει να ενημερώνονται εκ των προτέρων για τις πολιτικές επιστροφών, ακυρώσεων και αλλαγών προγράμματος, καθώς και για τις διαδικασίες σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Επίσης, πρέπει να γνωρίζουν τους βασικούς κινδύνους που ενυπάρχουν στην ορεινή δραστηριότητα.
4. Κατάλληλη επιλογή συμμετεχόντων
Οι διοργανωτές οφείλουν να αξιολογούν τα προσόντα και τη φυσική κατάσταση των συμμετεχόντων, ανάλογα με τη δυσκολία της διαδρομής. Δεν είναι αποδεκτό να προσκαλούνται αρχάριοι σε ιδιαίτερα απαιτητικές πεζοπορίες.
5. Εκπαίδευση και καθοδήγηση
Οι συμμετέχοντες πρέπει να ενημερώνονται σχετικά με τις βασικές αρχές της πεζοπορίας και ειδικά για την περιβαλλοντική δεοντολογία «Μην αφήνετε ίχνη» (Leave No Trace).
6. Επαρκής υποστήριξη και ασφάλεια
Η ομάδα οργάνωσης πρέπει να διαθέτει αρκετά μέλη και τοπικούς οδηγούς ώστε να επιβλέπουν και να βοηθούν σε κάθε στάδιο της πεζοπορίας. Οι διοργανωτές δεν πρέπει ποτέ να εγκαταλείπουν συμμετέχοντες, παρά μόνο σε περιπτώσεις ανωτέρας βίας.
7. Σεβασμός και ανατροφοδότηση
Η ανοιχτή επικοινωνία είναι απαραίτητη. Οι διοργανωτές οφείλουν να δέχονται σχόλια και παρατηρήσεις των συμμετεχόντων και να αποφεύγουν οποιοδήποτε είδος δυσφήμισης ή αρνητικών σχολίων για άτομα που έχουν συμμετάσχει σε προηγούμενες εκδρομές.
Καθήκοντα και Ευθύνες προς τους Άλλους
Οι υποχρεώσεις των διοργανωτών δεν σταματούν στους συμμετέχοντες. Επεκτείνονται και στις άλλες ομάδες πεζοπορίας, στους τοπικούς κατοίκους και στο περιβάλλον.
-
Οφείλουν να σέβονται όλες τις άλλες ομάδες στο βουνό, ανεξάρτητα από το αν είναι οργανωμένες ή ανεπίσημες.
-
Δεν πρέπει να απαιτούν προνομιακή μεταχείριση ή να προκαλούν εντάσεις.
-
Δεν επιτρέπεται η εκμετάλλευση τρίτων (όπως τοπικών οδηγών ή μεταφορέων) για οικονομικό όφελος.
-
Οφείλουν να τηρούν τους νόμους και τους κανονισμούς των εθνικών πάρκων και των αρμόδιων αρχών — συμπεριλαμβανομένων απαγορεύσεων, περιορισμών και κλεισίματος μονοπατιών.
Ένα Κάλεσμα για Υπεύθυνη Οργάνωση
Οι οργανωμένες πεζοπορίες δεν είναι απλώς «εκδρομές». Είναι εμπειρίες ευθύνης, σεβασμού και παιδείας στη φύση. Οι διοργανωτές έχουν την ευκαιρία – και την υποχρέωση – να μετατρέψουν κάθε πεζοπορία σε μάθημα συνεργασίας, ασφάλειας και περιβαλλοντικής ευαισθησίας.
Όπως και οι συμμετέχοντες, έτσι και οι διοργανωτές πρέπει να λειτουργούν με συνείδηση και ήθος. Μόνο τότε η πεζοπορία θα παραμείνει μια εμπειρία που μας ενώνει – με τη φύση και μεταξύ μας.
