Με ιστορία που ξεπερνά τους τέσσερις αιώνες, το δάσος των «Χιλίων Δέντρων» στις Μουριές Κιλκίς αποτελεί ένα από τα τελευταία παραδείγματα φυσικής παραποτάμιας βλάστησης στη Μεσόγειο.
Σήμερα, χάρη σε ένα εκτεταμένο έργο προστασίας και ανάδειξης ύψους 400.000 ευρώ, ο μοναδικός αυτός φυσικός θησαυρός παίρνει ξανά ζωή, αποκτώντας νέες υποδομές και προοπτική για τις επόμενες γενιές.
Ένα μνημείο της φύσης με παγκόσμια αξία
Το δάσος εκτείνεται σε μια καταπράσινη έκταση 155 στρεμμάτων, μόλις δύο χιλιόμετρα νοτιοδυτικά από τις Μουριές. Αποτελεί έναν ζωντανό απολιθωμένο βιότοπο, με δέντρα ηλικίας άνω των 400 ετών – ανάμεσά τους πλατάνια, δρύες, φτελιές, φράξους και λευκές ιτιές.
Ο αριθμός των αιωνόβιων δέντρων εκτιμάται σε περίπου 100, με θεαματική φυσική αναγέννηση τις τελευταίες δεκαετίες.
Πέρα από τη χλωρίδα, το δάσος φιλοξενεί πλούσια πανίδα: ζαρκάδια, αγριογούρουνα, λύκους, λαγούς, σκίουρους, σκαντζόχοιρους, αλλά και σπάνια πτηνά, όπως αργυροπελεκάνους και ροδοπελεκάνους. Η παρουσία ερπετών και ψαριών, όπως πέστροφες και γριβάδια, αποδεικνύει την υψηλή βιοποικιλότητα του οικοσυστήματος.
Το έργο ανάδειξης και προστασίας
Ξεκίνησε το 2022, βασισμένο σε επιστημονική μελέτη και χρηματοδοτούμενο από το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης 2014–2020. Περιλαμβάνει:
Μονοπάτια 2.155 μέτρων, πλήρως προσβάσιμα για ΑμεΑ.
Παρατηρητήριο ύψους 10,7 μ. για την παρατήρηση πανίδας και χλωρίδας.
Πετρόχτιστες βρύσες και δίκτυο ύδρευσης.
Λιθόκτιστα καθιστικά και ενημερωτικές πινακίδες.
Ανακαίνιση του πέτρινου περιπτέρου, που θα λειτουργήσει ως μουσείο φυσικής ιστορίας.
Από το παρελθόν στο μέλλον
Το δάσος κινδύνευσε με καταστροφή τις προηγούμενες δεκαετίες, λόγω κακής διαχείρισης και περιβαλλοντικών πιέσεων. Χάρη σε παρεμβάσεις από επιστήμονες και φορείς προστασίας, υιοθετήθηκε μια νέα φιλοσοφία: ήπια πρόσβαση, αυστηρή προστασία, φυσική αναγέννηση.
Όπως τονίζει η αναπληρώτρια Δασάρχης Κιλκίς, Αικατερίνη Ψιώτα:
«Το μνημείο αυτό δεν ανήκει μόνο στο Κιλκίς· ανήκει στην Ελλάδα και στις επόμενες γενιές. Είναι υποχρέωσή μας να το παραδώσουμε ζωντανό, ακέραιο και δυνατό στο μέλλον».
Το δάσος των «Χιλίων Δέντρων» δεν είναι μόνο μια περιβαλλοντική όαση, αλλά και ένας ανεκτίμητος φυσικός και πολιτιστικός θησαυρός. Ένα ζωντανό εργαστήριο βιοποικιλότητας, μια κληρονομιά τεσσάρων αιώνων που με τις σωστές παρεμβάσεις θα συνεχίσει να στέκεται όρθιο, θυμίζοντας ότι η φύση μπορεί πάντα να αναγεννάται.
