Ακριβώς γιατί η αυτοδιάσωση (self-arrest) είναι ένας έσχατος χειρισμός ανάγκης, προηγούνται και άλλες τεχνικές που λειτουργούν σαν ενδιάμεσα "στρώματα" ασφάλειας πριν καταλήξουμε στο τελευταίο την αυτοδιάσωση. Δύο από αυτά τα επιπλέον στρώματα, όσον αφορά το ατομικό μας επίπεδο, είναι η στάση ετοιμότητας για εκτέλεση αυτασφάλισης -ένα στρώμα ασφάλειας- και η εκτέλεση αυτασφάλισης (self-belay) -επόμενο στρώμα ασφάλειας.
   

Τα διαδοχικά στρώματα ασφάλειας, όσον αφορά το ατομικό μας επίπεδο, ξεκινούν να στήνονται με τη σειρά από πολύ χρόνο πριν, και πάνε μέχρι τη στιγμή του ατυχήματος ή της πτώσης σε ολισθηρή πλαγιά κάπως έτσι: 

  . φυσική κατάσταση
  . εκπαίδευση, εξάσκηση
  . σωματική και πνευματική προετοιμασία
  . εξοπλισμός
  . συμμετοχή στην ομαδικότητα (πειθαρχία)
  . κανόνες
  . παρατήρηση, εγρήγορση (προσοχή)
  . τήρηση της τεχνικής της βάδισης

  . στάση ετοιμότητας για αυτασφάλιση
  . εκτέλεση αυτασφάλισης
  . εκτέλεση αυτοδιάσωσης


   ► Η τεχνική βάδισης (το γόνατο συνεχώς πάνω ή εμπρός από την κάθετο στο πάτημα), στάση που ισχύει και στο σκι, γενικά συντελεί και σε μεγάλη μείωση των ενδεχόμενων παραπατημάτων ή γλυστριμάτων, στο χώμα, στο βραχώδες, στο χιόνι, στην άνοδο, στην κάθοδο, στην τραβέρσα, οπουδήποτε, ή τουλάχιστον στην πιο συγκροτημένη διαχείριση τους όταν συμβούν. Επιπλέον, το πρόβλημα στην περίπτωση μη τήρησης της τεχνικής της βάδισης είναι ότι τότε μια πτώση στο έδαφος έχει αρκετές πιθανότητες να γίνει προς τα πίσω, προς την πλάτη. Αυξάνοντας έτσι και τις πιθανότητες για μια αποτυχημένη απόπειρα αυτασφάλισης και άρα την ανάγκη για το επόμενο στάδιο, την εκτέλεση αυτοδιάσωσης.


   ► Η στάση ετοιμότητας για αυτασφάλιση (self-belay), είναι απλή. Όταν βαδίζουμε ή στεκόμαστε (1) κρατάμε το πιολέ, (2) από την κεφαλή, (3) με τη μύτη της κεφαλής προς τα πίσω, (4) συνεχώς κατακόρυφο, (5) στο χέρι που βρίσκεται προς την πλαγιά.

   Το "συνεχώς κατακόρυφο" εννοεί, βαδίζοντας ή στεκόμενοι, είτε όταν στηριζόμαστε στο πιολέ είτε όταν απλά το κρατάμε.

   Σε μια πορεία στην οποία τηρούμε στάση ετοιμότητας για αυτασφάλιση, όταν αλλάζουμε το πλευρό που είναι προς την πλαγιά αλλάζουμε και το χέρι που κρατάει το πιολέ.
   Όπως σε όλους τους χειρισμούς εξοπλισμού στο πεδίο, έτσι και εδώ, έχουμε μια αντίστοιχη μηχανική κίνηση που "αυτοματοποιεί" το χειρισμό. Ελαχιστοποιώντας την περίπτωση να μας φύγει από το χέρι στις υπόψη συνθήκες, και, το χρόνο που απαιτεί ο χειρισμός. Εδώ, στην αλλαγή χεριού στο πιολέ: Καρφώνουμε την ακίδα του πιολέ κάτω. Χωρίς να αφήσουμε την κεφαλή του πιολέ, στρίβουμε αντιμέτωποι με την πλαγιά. Περιστρέφουμε και με τα δύο χέρια την κεφαλή του πιολέ στη νέα κατεύθυνση. Σηκώνουμε το πιολέ με το "νέο" χέρι της πλαγιάς.

   ► Η εκτέλεση αυτοδιάσωσης ακολουθεί μετά από αποτυχημένη εκτέλεση αυτασφάλισης, ή εν πάση περιπτώσει, στην περίπτωση που δεν είχαμε στάση ετοιμότητας για αυτασφάλιση και περνάμε κατευθείαν στην εκτέλεση αυτοδιάσωσης.

   ► Η εκμάθηση της αυτοδιάσωσης, γενικά, είναι πιο εύκολη από την εκμάθηση της αυτασφάλισης (που θα αναπτύξουμε σε άλλη ανάρτηση), γιατί ενώ η εκτέλεση της αυτασφάλισης γίνεται με μια απλή κίνηση, υπάρχει το σοκ της αιφνίδιας αρχικής πτώσης (απλά στο έδαφος) μαζί με ταυτόχρονη απαίτηση για άμεση αντίδραση. Πχ θυμηθείτε όταν γλιστρίσατε οπουδήποτε, ακόμη και σε ένα πεζοδρόμιο, πως νιώσατε τη σύντομη εκείνη στιγμή του "ανεξέλεγκτου κενού" πριν προσγειωθείτε στο έδαφος. Εκείνη ακριβώς η σύντομη χρονική στιγμή είναι ο χρόνος που πρέπει κάποιος να εκτελέσει την κίνηση της αυτασφάλισης. Όμως, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η εκτέλεση της αυτοδιάσωσης, που γίνεται μετά από μια αποτυχημένη αυτασφάλιση, είναι το τελευταίο ατομικό επίπεδο ασφάλειας που διαθέτουμε, εκτός από την επιτυχή ή όχι ανάσχεση που παράλληλα θα επιχειρήσει η σχοινοσυντροφιά μας για εμάς.

   Για αυτό είναι πολύ σημαντικό να μην εφησυχάζουμε με την όποια καλή ικανότητα μας στην εκτέλεση αυτοδιάσωσης, αλλά να εξασκούμαστε συνεχώς ώστε να είμαστε καταρχήν καλοί και ικανοί στην εκτέλεση αυτασφάλισης.


   ► Η επιτυχής εκτέλεση της αυτοδιάσωσης, που είναι το τελευταίο μας στρώμα αυτο-ασφάλειας, θα κριθεί από πολλούς κρίσιμους παράγοντες πέραν της ικανότητας μας στην τεχνική. Την κλίση της κατωφέρειας, την ολισθηρότητα, την ποιότητα της επιφάνειας (σκληρή, λασπώδης, κλπ), τον όγκο όσων κουβαλάμε, το διαθέσιμο μήκος ασφαλούς ολίσθησης (άρα και διαθέσιμου χρόνου αντίδρασης και επιβράδυνσης), την ορατότητα προς τα κάτω (σύννεφο, ομίχλη, αντίθετος φωτισμός, σκοτάδι), την προσωπική μας κατάσταση (κόπωση, ζάλη, φόβος, προηγούμενα ατυχήματα στην πορεία, ασθένεια, ποιότητα προηγούμενης διανυκτέρευσης, κλπ), και άλλους παράγοντες, πχ όπως η ένταση του ανέμου.

   ► Παρατηρήστε ότι σε όλες τις τεχνικές αυτοδιάσωσης, αρχικά, σηκώνουμε τα πόδια είτε φοράμε κραμπόν είτε όχι. Αυτό έχει σκοπό την αυτοματοποίηση χωρίς σκέψη, και επίσης όταν απαιτείται, την ευκολότερη περιστροφή του σώματος για να έρθει το κεφάλι ψηλότερα και τα πόδια χαμηλότερα.

   Γλιστρώντας με ταχύτητα σε μια πλαγιά, το να φέρουμε τα κραμπόν σε επαφή με το έδαφος είναι προϊόν γρήγορης και δύσκολης εκτίμησης πολλών παραγόντων. Έτσι προτιμάμε να κρατάμε τα κραμπόν εκτός εδάφους γιατί, αλλιώς, μπορεί είτε να ανατραπούμε προς τα κάτω (ολίσθηση με τούμπα), είτε να αυτοτραματιστούμε σοβαρά λόγω απότομης επιβράδυνσης. Ένας αυτοτραυματισμός σε αυτή τη φάση, επιπλέον, ίσως και να αυξήσει κρίσιμα τον χρόνο χειρισμού της αυτοδιάσωσης ή και να εμποδίσει την εκτέλεση της.

   Έχουμε τα πόδια λυγισμένα για καλύτερο έλεγχο της θέσης των κραμπόν σε οποιαδήποτε στάση του σώματος, και, (2) για ευκολότερη διαχείριση του κέντρου βάρους σε φάσεις που βρεθούμε ανάσκελα ενώ έχουμε τα πόδια σηκωμένα εκτός εδάφους.

   ► Στη διάρκεια βηματισμού σε τραβέρσες σε πολύ μεγάλες κλίσεις, όταν φοράμε κραμπόν το ένα παπούτσι δεν πρέπει να προσπερνά το άλλο.

   ► Οι ίδιες τεχνικές προσωπικής ανάσχεσης ή αυτοδιάσωσης (self-arrest), ή αλλιώς "φρένου", εφαρμόζονται και από αυτόν που θα πέσει στη διάρκεια πορείας δεμένης σχοινοσυντροφιάς.
   Αυτός που πέφτει, ακόμη και στο έδαφος μιας απλής πλαγιάς, φωνάζει "πέφτω" για ενεργοποίηση της ομάδας. Ακόμη και όταν θεωρεί ότι η πτώση δεν θα εξελιχθεί σε σοβαρή ολίσθηση.
   Ταυτόχρονα, οι υπόλοιποι στο σχοινί (ολόκληρη ομάδα ή ο έτερος σε ζευγάρι) εκτελούν ο καθένας αυτασφάλιση, και τελικά ανάσχεση του πεσμένου στην περίπτωση που δεν μπορέσει να αυτασφαλισθεί και η πτώση του εξελιχθεί σε ολίσθηση.
   Υπάρχουν περιπτώσεις εδάφους και λοιπών συνθηκών, μάλιστα, στις οποίες οι άλλοι ακολουθούν σκόπιμα προς τα κάτω, ή επειδή παρασύρθηκαν, εκτελώντας ανάσχεση όπως περίπου κάποιος κάνει θαλάσσιο σκι με το σχοινί από το σκάφος (εδώ το "σκάφος" είναι αυτός που έπεσε αρχικά). 

   Τα παραπάνω είναι επιπλέον αντικείμενα ατομικής και ομαδικής εκπαίδευσης.
 
   Στο σημείο αυτό, μιλώντας για αυτοδιάσωση και σχοινοσυντροφιές, ας αναφέρουμε τον αείμνηστο Γιώσο Αποστολίδη, και το μοιραίο ατύχημα στις 4 Μαΐου 1964 στο Λούκι του Μύτικα.