Πεζοπορία από το Λεωνίδιο στον Κοσμά — Μια ανάβαση ανάμεσα στη θάλασσα και τα έλατα

 

Από το Λεωνίδιο, την αρχόντισσα της Τσακωνιάς, ξεκινά μια από τις πιο εντυπωσιακές διαδρομές της Πελοποννήσου. Μόλις τριάντα περίπου χιλιόμετρα χωρίζουν τη γαλήνη του Μυρτώου από τα έλατα του Πάρνωνα, μια πορεία που μέσα σε λίγες ώρες ανεβάζει τον ταξιδιώτη από το μηδενικό υψόμετρο στα 1.150 μέτρα. Είναι μια ανάβαση που μοιάζει περισσότερο με ταξίδι στις εποχές και στις εικόνες του ελληνικού τοπίου παρά με απλή διαδρομή. 

Η πορεία ξεκινά ήρεμα, μέσα από τα σοκάκια του Λεωνιδίου, ενός τόπου που κρατά βαθιά ριζωμένες τις παραδόσεις του. Στην πλαγιά του φαραγγιού, κάτω από τους κόκκινους βράχους, τα πέτρινα αρχοντικά και οι αυλές με τις μπουκαμβίλιες δίνουν μια αίσθηση γαλήνης και αυθεντικότητας. Το χωριό, με τη μακραίωνη ναυτική του ιστορία και τη ζωντανή τσακώνικη γλώσσα, αποτελεί ιδανική αφετηρία για όσους θέλουν να γνωρίσουν τη φύση του Πάρνωνα με τα πόδια. 

Αφήνοντας πίσω την πόλη, το μονοπάτι ανηφορίζει μέσα από τα χαμηλά μακί και τους ελαιώνες. Σύντομα, το βλέμμα πιάνει την απεραντοσύνη του Μυρτώου, ενώ σταδιακά ο δρόμος στενεύει και μπαίνει σε πιο ορεινό τοπίο. Στη θέση Προύζανο, οι ανεμόμυλοι του 18ου αιώνα στέκουν ακόμα αγέρωχοι πάνω στα βράχια. Από εδώ, η θέα προς τη θάλασσα και το Λεωνίδιο είναι μαγευτική — ένα σημείο που προσφέρεται για στάση και στοχασμό. 

Η πορεία συνεχίζει προς τη Μονή Ελώνας, ένα από τα πιο εντυπωσιακά μοναστήρια της Ελλάδας, σκαρφαλωμένο πάνω σε κάθετο βράχο. Η ανάβαση ως εκεί, είτε με αυτοκίνητο είτε με τα πόδια, χαρίζει μια εμπειρία που συνδυάζει τη φυσική ομορφιά με την ιστορική συγκίνηση. Η μονή, φωλιασμένη στα 600 μέτρα, μοιάζει να κρέμεται κυριολεκτικά στον αέρα, ενώ το εσωτερικό της αποπνέει γαλήνη και σεβασμό. 

Από την Ελώνα και πάνω, το τοπίο αλλάζει. Οι πρώτες καστανιές κάνουν την εμφάνισή τους, ενώ τα έλατα πυκνώνουν όσο πλησιάζει κανείς τον Κοσμά. Οι πλαγιές του Πάρνωνα εδώ είναι γεμάτες χρώματα — φθινοπωρινά κόκκινα και χρυσαφένια φύλλα, με φόντο το βαθύ πράσινο των ελάτων και τις μυρωδιές του βρεγμένου δάσους. 

Ο Κοσμάς, χτισμένος αμφιθεατρικά σε υψόμετρο 1.150 μέτρων, υποδέχεται τον πεζοπόρο με τον ήχο του νερού που κυλά από τις πηγές και τη σκιά των πλατανιών στην πλατεία. Εκεί, ο ναός των Αγίων Αναργύρων, οι πέτρινες βρύσες και τα αρχοντικά σπίτια αφηγούνται τη μακρά ιστορία ενός τόπου που άντεξε στον χρόνο. 

Από την πλατεία ξεκινούν μικρά μονοπάτια που οδηγούν σε ξωκλήσια και σημεία θέας. Μια σύντομη πορεία προς τον Προφήτη Ηλία ή τον Άγιο Νικόλαο προσφέρει μοναδική επαφή με το δάσος, ενώ σε καθαρή μέρα ο ορίζοντας φτάνει ως τα νησιά του Αργοσαρωνικού. 

Η κατάβαση από τον Κοσμά μπορεί να γίνει μέσα από το δάσος της καστανιάς προς τα χωριά Βλησιδιά και Κουνουπιά, μια διαδρομή με απαράμιλλη φυσική ομορφιά. Εκεί, ανάμεσα στις σκιερές ρεματιές και τα λιθόχτιστα καλντερίμια, η πεζοπορία αποκτά χαρακτήρα καθαρά αρκαδικό — ήσυχη, αυθεντική, γεμάτη ανάσες καθαρού βουνού. 

Η ανάβαση από το Λεωνίδιο στον Κοσμά δεν είναι απλώς μια διαδρομή. Είναι ένα ταξίδι μέσα από τα επίπεδα της ελληνικής φύσης — από το κύμα του Μυρτώου ως τις κορφές του Πάρνωνα, εκεί όπου ο ουρανός μοιάζει να αγγίζει τα έλατα.

 

Χαρακτηριστικά διαδρομής

Παράμετρος	Εκτίμηση / Πληροφορίες
Αφετηρία	Λεωνίδιο — παραθαλάσσια κωμόπολη στην Αρκαδία, σε απόσταση λίγων χιλιομέτρων από τη θάλασσα.
Τερματισμός	Κοσμάς — ορεινό χωριό στο νοτιοανατολικό τμήμα του όρους Πάρνωνας, σε υψόμετρο περίπου 1.100-1.150 μ.
Ύψος-διαφορά	Από σχεδόν επίπεδο / κοντά στη θάλασσα ή χαμηλό υψόμετρο (Λεωνίδιο) → πάνω από 1.100 μ. στο Κοσμάς. Άρα σημαντική ανάβαση.
Έδαφος / τύπος μονοπατιού	Συνδυασμός: καλντερίμια, παλιά μονοπάτια, δασικοί δρόμοι, ελαφρώς ανηφορικές αποτομές — η περιοχή του Πάρνωνα έχει μονοπάτια μέσα σε έλατα, καστανιές, καθώς και τμήματα με χωματόδρομο.
Διάρκεια εκτίμηση	Ανάλογα με ρυθμό, στάσεις και αφετηρία: πιθανώς 4-6 ώρες ή και περισσότερο για την πλήρη διαδρομή, δεδομένης της μεγάλης υψομετρικής. (Δεν βρήκα συγκεκριμένο χάρτη που να δείχνει ακριβώς τη στάθμη)
Βλάστηση / θέα	Πυκνό ελατοδάσος στο τέρμα (Κοσμάς), με καστανιές, έλατα, και θέα προς χαμηλότερες περιοχές/θάλασσα.
Κλίμα / εποχή	Δεδομένης της ανόδου στο υψόμετρο: πιο δροσερό / ορεινό κλίμα στο τέρμα. Ιδανικές εποχές: άνοιξη, φθινόπωρο — αποφεύγουμε πολύ ζεστές ώρες ή πολύ κακές καιρικές συνθήκες. (Γενικά για την περιοχή)
Επίπεδο δυσκολίας	Μέτριο προς απαιτητικό — η μεγάλη ανάβαση και το μήκος αυξάνουν την πρόκληση. Καλή φυσική κατάσταση συνιστάται.
Εξοπλισμός / συμβουλές	Σταθερά παπούτσια πεζοπορίας, νερό (ικανό για όλη τη διάρκεια), προστασία από ήλιο/ανεπιθύμητες συνθήκες, να ενημερωθείς για το μονοπάτι (σηματοδότηση, κατάσταση).
Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά	Συνδυασμός θάλασσας (αφετηρία) + ορεινό δάσος – σπάνιο για πεζοπορία. Το πέρασμα από χαμηλότερες σε ψηλότερες υψομετρικές ζώνες θα προσφέρει ποικιλία τοπίων.

Διαδρομές Σύντομη περιγραφή Μήκος (km) Μονοπάτια Κοσμάς - Μαζαρακιώτικο πηγάδι - Πυροφυλάκιο Η διαδρομή είναι καλά σηματοδοτημένη (κόκκινο τρίγωνο). Ξεκινά από την πλατεία του Κοσμά συνεχίζει δυτικά διασταυρώνεται με ένα χωματόδρομο και φτάνει στο Μαζαρακιώτικο Πηγάδι.  Μετά συνεχίζει ανηφορικά  και φτάνει στο Πυροφυλάκιο στη κορυφή της Κορομπηλιάς όπου η θέα είναι υπέροχη. Επιστροφή από το ίδιο μονοπάτι ή από τον χωματόδρομο. 7,11 Κοσμάς - Κάτω Άϊ Γιώργης - Ποτίστρες - Κοσμάς Μία κυκλική διαδρομή σηματοδοτημένη (κόκκινος κύκλος) περίπου 2 ώρες και 15 λεπτά.  Ξεκινάς από την πλατεία του Κοσμά και ανηφορίζεις. Στο τέρμα του χωριού παίρνεις το δρόμο δεξιά προς τα πάνω και στην επόμενη διασταύρωση κάνεις αριστερά. Μετά από λίγο τελειώνει ο χωματόδρομος και ξεκίνα το μονοπάτι. Η συνέχεια είναι κατηφορική. Συναντάς την πηγή του κάτω Αϊ Γιώργη και μετά από λίγο το εκκλησάκι του Αϊ Γιώργη.  Ακολουθείς για λίγο χωματόδρομο και μπαίνεις στο μονοπάτι που πηγαίνει για αρκετή ώρα δίπλα και μέσα στο ποτάμι. Στη συνέχεια ένα κομμάτι είναι πάνω στην άσφαλτο. Σε λίγο μπαίνεις στο μονοπάτι και φτάνεις στη πηγή Ποτiστρες. Ανηφορίζεις για το χωριό.     7,62 Κοσμάς - Κάστρο Γερακίου Η διαδρομή ξεκινά από τον Κοσμά και καταλήγει στο κάστρο Γερακiου.  Είναι καλά σηματοδοτημένη. Ένα κομμάτι της διαδρομής είναι σε χωματόδρομο. Στο κάστρο υπάρχει ξεναγός όπου μπορεί να σας ξεναγήσει στο χώρο.       14,62 Κοσμάς - Προφήτης Ηλίας - Κοσμάς Μία μικρή κυκλική διαδρομή περίπου 45 λεπτά σηματοδοτημένη (πορτοκαλί τρίγωνο). Ξεκινάς από τη πλατεία του Κοσμά και ανηφορίζεις. Στο τέρμα του χωριού κάνεις δεξιά στην ανηφόρα μετά προχωράς στο χωματόδρομο και στην επόμενη διασταύρωση πηγαίνεις δεξιά για προφήτη Ηλία. Συναντάς το εκκλησάκι, επιστρέφεις λίγο πίσω και εκεί μπορείς να αγναντέψει το χωριό από ψηλά και να ξεκουραστείς. Μετά παίρνεις το μονοπάτι δεξιά που κατηφορίζει για το χωριό. ΚΟΣΜΑΣ- ΜΑΖΑΡΑΚΙΩΤΙΚΟ ΠΗΓΑΔΙ- ΠΥΡΟΦΥΛΑΚΙΟ: Μήκος: 7024 μ. Υψ. Ανάβαση: 917 μ. Υψ. Κατάβαση: 507 μ. Μέγιστο Υψόμετρο: 1561 μ. Ελάχιστο Υψόμετρο: 1119 μ. Τrackpoints: 1319 Η διαδρομή στο Google Maps Μία σηματοδοτημένη διαδρομή που ξεκινά από την πλατεία του Κοσμά και φτάνει στο Μαζαρακιώτικο Πηγάδι. Μετά συνεχίζει και φτάνει στο πυροφυλάκιο όπου η θέα είναι υπέροχη. Επιστροφή από το ίδιο μονοπάτι ή από τον χωματόδρομο.