Στις 29 Μαΐου 1953, ο κόσμος άλλαξε υψόμετρο. Δύο άνθρωποι πάτησαν για πρώτη φορά στο ψηλότερο σημείο της Γης, εκεί όπου ο αέρας δεν συγχωρεί και το όριο ανάμεσα στη ζωή και τον μύθο λεπταίνει όσο η ατμόσφαιρα.
Ανάμεσα στους δύο αυτούς ανθρώπους, ο ένας γεννήθηκε ανώνυμος σε μια αγροτική κοινότητα του Χούμπο στο Νεπάλ και έμελλε να γίνει σύμβολο ενός ολόκληρου λαού: ο Sherpa Tenzing Norgay.
Το περιοδικό Time τον συμπεριέλαβε στους 100 σημαντικότερους ανθρώπους του 20ού αιώνα. Για τους ορειβάτες, όμως, ήταν πολλά περισσότερα: ένας σερίπας που μετέτρεψε το Έβερεστ από «Ασυναγώνιστο» σε «Προσβάσιμο».
Από το Θιβέτ στο Νεπάλ: η παιδική ζωή ενός ορεινού νομάδα
Γεννημένος ως Namgyal Wangdi στο Tshechu —μια περιοχή που σήμερα ανήκει στο Θιβέτ— ο Tenzing μεγάλωσε μέσα στη φτώχεια, στην καθημερινότητα των αγροτών και των βοσκών της περιοχής του Khumbu. Η ακριβής ημερομηνία γέννησής του δεν καταγράφηκε ποτέ· γι’ αυτό και αργότερα αποφάσισε να γιορτάζει τα γενέθλιά του στις 29 Μαΐου, την ημέρα που κατέκτησε την κορυφή του Έβερεστ.
Το όνομά του άλλαξε μέσω ενός λάμα: Norgay σημαίνει "τυχερός" — και ίσως τελικά να ήταν.
Έφηβος ακόμη, το έσκασε δύο φορές για την Κατμαντού, αναζητώντας μια ζωή πέρα από τα χωράφια. Τελικά εγκαταστάθηκε στην κοινότητα των Σέρπα στο Darjeeling της Ινδίας· εκεί άρχισε να διαμορφώνεται το μέλλον του.
Τα πρώτα βήματα προς το ύψος
Το 1935, ο θρυλικός εξερευνητής Eric Shipton τον προσέλαβε για βρετανική αποστολή στο Έβερεστ. Ήταν η πρώτη φορά που ο νεαρός Σέρπα θα περπατούσε σε υψόμετρο με στόχο την κορυφή του κόσμου — και όχι την καθημερινή επιβίωση.
Τη δεκαετία του ’30 συμμετείχε σε τρεις επίσημες βρετανικές προσπάθειες από τη βόρεια Θιβετιανή πλευρά. Αργότερα, ταξίδεψε σε ολόκληρη την Ινδική υποήπειρο και σε μια από τις πιο δύσκολες αναβάσεις της ζωής του: τη Nanda Devi, που περιέγραψε ως «το πιο σκληρό βουνό που ανέβηκα ποτέ».
Το 1947, μια απόπειρα στο Έβερεστ απέτυχε άδοξα εξαιτίας καταιγίδας στα 6.700 μέτρα. Το 1952 όμως, μαζί με τον Ελβετό Raymond Lambert, άγγιξαν τα 8.599 μέτρα, όσο κοντά δεν είχε φτάσει κανείς έως τότε από τη νότια πλευρά.
1953: η αποστολή που έγραψε ιστορία
Όταν ο Βρετανός John Hunt επέλεξε τον Tenzing για την αποστολή του ’53, ο Σέρπα είχε ήδη έξι προσπαθεί στο Έβερεστ στο ενεργητικό του. Ήξερε το βουνό όσο λίγοι.
Μετά την αποτυχία του πρώτου ζεύγους στις 26 Μαΐου, οι Hunt, Hillary και Tenzing επανεκτίμησαν στρατηγικές, και ο αρχηγός έδωσε εντολή στο δίδυμο Hillary–Tenzing να επιχειρήσει την τελική επίθεση.
Οι δύο άντρες έμειναν εγκλωβισμένοι στον άνεμο για δύο μέρες στο South Col. Ξεκίνησαν ξανά στις 28 Μαΐου, κατασκήνωσαν στα 8.500 μέτρα και το επόμενο πρωί ανέβηκαν σε υψόμετρο όπου ο κόσμος τελειώνει.
Στις 11:30 π.μ. της 29ης Μαΐου 1953, πάτησαν στην κορυφή του Έβερεστ: 8.848 μ. — το ψηλότερο σημείο της Γης.
Ο Edmund Hillary τράβηξε τη διάσημη φωτογραφία με τον Tenzing να υψώνει το παγοπέλεκι.
Ο Tenzing δεν του ανταπέδωσε το κάδρο — δεν είχε χρησιμοποιήσει ποτέ κάμερα.
Τιμές, παράσημα και μια ζωή αφιερωμένη στο βουνό
Μετά την επιτυχία:
-
Ο Hillary και ο Hunt χρίστηκαν ιππότες.
-
Ο Tenzing έλαβε το Μετάλλιο Γεωργίου, καθώς και το Τάγμα του Αστέρι του Νεπάλ (1ης Τάξης).
-
Το 1959 τιμήθηκε με το Padma Bhushan, ένα από τα υψηλότερα πολιτικά βραβεία της Ινδίας.
Αλλά η ζωή του δεν έγινε εύκολη ούτε επιφανειακή. Δούλεψε στο Himalayan Mountaineering Institute στο Darjeeling ως επικεφαλής εκπαίδευσης, μεταδίδοντας τη γνώση του σε γενιές νέων ορειβατών.
Το 1978 ίδρυσε την Tenzing Norgay Adventures, μία από τις πρώτες εταιρείες trekking στα Ιμαλάια — σήμερα διοικείται από τον γιο του, Jamling Tenzing Norgay, που επίσης έφτασε στην κορυφή του Έβερεστ το 1996.
Κληρονομιά που αγγίζει τον ουρανό
Ο Tenzing Norgay πέθανε το 1986 στο Darjeeling, σε ηλικία 71 ετών, από εγκεφαλική αιμορραγία. Αποτεφρώθηκε στο Himalayan Mountaineering Institute — στο μέρος που αγάπησε περισσότερο.
Το 2008, το αεροδρόμιο Lukla μετονομάστηκε σε Tenzing–Hillary Airport.
Το όνομά του γράφτηκε για πάντα στην είσοδο των Ιμαλαΐων.
Αλλά ίσως το πιο σημαντικό σημάδι του είναι αλλού:
Στο βλέμμα κάθε ανθρώπου που κοιτάζει ένα βουνό και πιστεύει ότι «ναι, γίνεται».
Ο Tenzing δεν άνοιξε μόνο μια διαδρομή στο Έβερεστ.
Άνοιξε μια διαδρομή στο τι μπορεί να πετύχει ένας άνθρωπος, όταν η θέληση δεν σταματά εκεί που τελειώνει ο αέρας.
