Φωτογραφία ©: Αρχείο Jerzy Kukuczka.
Υπάρχουν άνθρωποι που ανεβαίνουν βουνά, κι υπάρχουν κι εκείνοι που γεννιούνται για να ζουν επάνω τους. Ο Jerzy Kukuczka ήταν ένας από αυτούς. Δεν κυνηγούσε τη δόξα, ούτε τις φωτογραφίες στην κορυφή· κυνηγούσε το όριο — κι εκεί, συχνά, βρισκόταν μόνος.
Γεννήθηκε το 1948 στο Κατοβίτσε, σε μια Πολωνία που ακόμα πάλευε να σταθεί στα πόδια της. Ήταν παιδί εργάτη, χωρίς μεγάλες ευκαιρίες, αλλά με μια δύναμη μέσα του που δεν χωρούσε πουθενά αλλού εκτός από τα βουνά.
Η πρώτη του επαφή με το βράχο έγινε το 1965, στο Podlesice, σε έναν λόφο μόλις 25 μέτρων. Από εκείνη τη στιγμή, όλα άλλαξαν.
«Έκανα μια φανταστική ανακάλυψη», έγραψε αργότερα. «Η αναρρίχηση με τράβηξε τόσο πολύ που σταμάτησα τα πάντα. Τίποτα άλλο δε μετρούσε πια για μένα.»
🔺 Ο δρόμος προς τις κορυφές
Μαθητής του ορειβατικού συλλόγου του Κατοβίτσε, μαθητευόμενος στα Tatra, σύντομα άρχισε να ανοίγει δικές του διαδρομές, πιο σκληρές, πιο άγριες, πιο δύσκολες απ’ ό,τι τολμούσαν οι περισσότεροι.
Η φήμη του μεγάλωνε ήσυχα, χωρίς φανφάρες — όπως ανεβαίνει το χιόνι στη βουνοκορφή.
Και ύστερα ήρθαν οι οκτάρες.
Το Dhaulagiri το 1985 με τον Andrzej Czok,
το Kangchenjunga το 1986 με τον Krzysztof Wielicki,
η Annapurna I το 1987 με τον Artur Hajzer.
Τρεις πρώτες χειμερινές αναβάσεις σε κορυφές πάνω από 8.000 μέτρα — μια σειρά κατορθωμάτων που μέχρι σήμερα παραμένουν ανεπανάληπτα.
Στο K2, με τον Tadeusz Piotrowski, χάραξαν την Πολωνική Διαδρομή στη νότια όψη — μια γραμμή τόσο επικίνδυνη, που κανείς δεν την έχει επαναλάβει. Ήταν σαν να χαράζουν την υπογραφή τους στον ουρανό.
🧭 Ο τελευταίος χάρτης
Στα χρόνια που ακολούθησαν, ο Kukuczka δεν σταμάτησε ποτέ να ανεβαίνει.
Κάθε βουνό ήταν μια νέα σελίδα από το ίδιο βιβλίο — εκείνο που δεν έχει τέλος.
Κι όταν ήρθε η ώρα να προσπαθήσει για άλλη μια φορά στο Lhotse, στην νότια όψη, κάθισε ένα βράδυ στο σπίτι του στην Πολωνία και ζωγράφισε ένα διάγραμμα Venn.
Στο χαρτί σημείωσε τους κινδύνους, τα όνειρα, τα ενδεχόμενα.
Ήξερε ότι αυτό μπορεί να είναι το τελευταίο του ταξίδι.
Και το είπε. Ήρεμα.
Στη γυναίκα του, στα παιδιά του.
Τον Οκτώβριο του 1989, πάνω από τα 8.000 μέτρα, το σχοινί του κόπηκε.
Και έπεσε — όχι σαν ήττα, αλλά σαν ολοκλήρωση.
Εκείνη την ώρα, στην Πολωνία ήταν μεσάνυχτα.
Ο γιος του ξύπνησε από έναν εφιάλτη: αυτός και ο πατέρας του έπεφταν σ’ ένα άπειρο φρεάτιο.
Ίσως γιατί κάπου, σε εκείνη τη λεπτή γραμμή που χωρίζει τη γη από τον ουρανό, οι ψυχές μιλούν μεταξύ τους.
🌄 Περισσότερο από κορυφές
Ο Jerzy Kukuczka δεν υπήρξε μόνο ο άνθρωπος στην ιστορία που ανέβηκε και τις 14 οκτάρες.
Υπήρξε σύμβολο μιας γενιάς που δεν είχε τίποτα, και γι’ αυτό τόλμησε τα πάντα.
Ανέβαινε όχι για να κατακτήσει, αλλά για να καταλάβει.
Να καταλάβει τι σημαίνει να στέκεσαι εκεί όπου ο αέρας δεν ανήκει πια στους ανθρώπους.
Κι ίσως τελικά, αυτό να είναι το αληθινό νόημα της ανάβασης:
να κοιτάς τον κόσμο από ψηλά, και να νιώθεις —έστω για λίγο— πόσο μικρός είσαι και πόσο όμορφη είναι η ζωή.
