Θεόδωρος Θάνος, Καθηγητής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Δημότης Δήμου Μετεώρων- ththanos@uoi.gr
Οι ιδιαίτεροι γεωλογικοί σχηματισμοί και οι καταρράκτες που πέφτουν από τις απόκρημνες πλαγιές καθιστούν το Στενό της Αθαμανίας/Μουτσιάρας ή Φαράγγι των Καταρρακτών, όπως το έχω ονομάσει εγώ (σε προηγούμενο άρθρο), μοναδικό,. Και αυτό το «κρυφό μυστικό/διαμάντι» για όλα αυτά τα χρόνια, άρχισε να γίνεται γνωστό και πλέον διάσημο σε όλη την επικράτεια. Σε αυτό συνηγορεί και ο αριθμός των επισκεπτών/τριών που επισκέφτηκαν το φαράγγι το φετινό καλοκαίρι. Σύμφωνα με κάτοικο της Αθαμανίας που ασχολείται με τον τουρισμό, αυτή τη χρονιά, 10.000 και πλέον άτομα επισκέφτηκαν το φαράγγι. Η εξέλιξη αυτή σηματοδοτεί και την ανάγκη να ληφθούν μέτρα όσον αφορά τόσο στην προστασία τόσο του φαραγγιού όσο και στην ασφάλεια των επισκεπτών/τριών.
Το καλοκαίρι που είχα τη χαρά να διασχίσω το φαράγγι, στην επιστροφή, στο σημείο που το φαράγγι αρχίζει να «αγριεύει» συναντήσαμε μια παρέα 7-8 ατόμων που έπιναν μπύρες και άκουγαν δυνατά μουσική. Μια εικόνα που με τίποτα δεν ταίριαζε με το περιβάλλον αφενός και αφετέρου με τη διάθεσή μας, που ήμασταν «εκστασιασμένοι» από την ομορφιά του φαραγγιού. Το «δικαίωμα» του καθένα να κάνει ότι θέλει εις βάρος του φαραγγιού πρέπει εκλείψει και να μπει σε ένα πλαίσιο κανόνων που οι επισκέπτες και οι επισκέπτριες θα (πρέπει να) τηρούν.
Επίσης, διάβασα ότι (φέτος το καλοκαίρι) μία επισκέπτρια είχε ένα μικρό ατύχημα στο φαράγγι. Ευτυχώς έγινε γρήγορα κινητοποίηση. Τι γίνεται όμως αν το φαράγγι το διασχίζει κάποιος/α μόνος/η ή είναι μόνο δύο άτομα; Στο μεγαλύτερο τμήμα (να μην πω σχεδόν σε όλο) του φαραγγιού καμία κινητή τηλεφωνία δεν έχει σήμα. Πώς μπορεί να ειδοποιηθεί κάποιος για βοήθεια; Ποιος/α/οι/ες μπορούν να ανατρέξουν ανά πάσα στιγμή, να παρέχουν βοήθεια και να μετακινήσουν το άτομο που έχει τραυματιστεί; Είναι εμφανές ότι χρειάζεται έλεγχος, με την έννοια να είναι γνωστό, ποιος μπαίνει και ποιος βγαίνει εξέρχεται από το φαράγγι, όπως για παράδειγμα γίνεται στο Φαράγγι της Σαμαριάς και να ληφθεί μέριμνα σε περίπτωση ατυχήματος/τραυματισμού.
Το Φαράγγι της Αθαμανίας/Μουτσιάρας στο τελευταίο τμήμα του, προς τον (τελευταίο) καταρράκτη είναι ιδιαίτερο στενό, γι αυτό και είναι γνωστό ως Στενό της Αθαμανίας. Σε αυτό το τμήμα, όταν υπάρχει πολυκοσμία, δημιουργείται «συνωστισμός», η διάσχιση του ποταμιού είναι δύσκολη, τα νερά θολώνουν, κ.ά. Αυτό ενδεχομένως να σημαίνει ότι πρέπει να καθοριστεί ένας ορισμένος αριθμός επισκεπτών/τριών που θα διασχίζουν το φαράγγι κάθε μέρα ή κάθε ώρα.
Ορισμένα σημεία του Στενού της Μουτσιάρας χρειάζονται συντήρηση, όπως για παράδειγμα τα σχοινιά στα βράχια ή μέριμνα για εύρεση άλλων λύσεων, όπως στην περίπτωση ενός κορμού δέντρου σφηνωμένου στις δύο πλευρές του φαραγγιού που βοηθά στη διάσχιση ενός δύσκολου περάσματος, αν καταστραφεί χρειάζεται να γίνει κάποια παρέμβαση. Ποιος μεριμνά για τη συντήρηση του φαραγγιού; Εδώ θα πρέπει να επισημάνω τη συμβολή των «Ορεσίβιων» στη συντήρηση των σχοινιών, μια εταιρεία διοργάνωσης υπαίθριων δραστηριοτήτων, η οποία κατά κύριο λόγο δραστηριοποιείται στην περιοχή του Ασπροποτάμου και έχει δώσει άλλη δυναμική σε αυτή.
Το ύψος του νερού του ποταμού μεταβάλλεται κατά εποχή, όπως και η θερμοκρασία του. Επίσης, πάντα υπάρχει ο κίνδυνος κατολισθήσεων από τις απότομες πλαγιές, γεγονός που μπορεί να δημιουργήσει δυσκολίες στη διάσχιση του φαραγγιού. Το νερό είναι ένα δυναμικό στοιχείο, γι αυτό και η «χαρτογράφησή» του θα πρέπει να είναι διαρκής. Τα δεδομένα μεταβάλλονται διαρκώς και δεν μπορεί να υπάρχουν «δεδομένα» σε διαρκή ισχύ. Οι πληροφορίες που θα δίνονται στους/ις επισκέπτες/τριες θα πρέπει να είναι πολύ συγκεκριμένες και να αφορούν στην περίοδο επίσκεψης.
Όλα αυτά οδηγούν στην ανάγκη δημιουργίας ενός οργανισμού/φορέα διαχείρισης του φαραγγιού. Ο οργανισμός/φορέας αυτό θα πρέπει να στελεχωθεί από άτομα της τοπικής κοινότητας ή άτομα που η τοπική κοινότητα θα υποδείξει καθώς και ιδιώτες εκπαιδευμένοι που δραστηριοποιούνται (και προσφέρουν) στην περιοχή όπως τα μέλη της ομάδας Ορεσίβιοι. Ο οργανισμός/φορέας αυτός θα είναι υπεύθυνος για :
- τη συντήρηση και την προστασία του φαραγγιού
- την ασφάλεια των επισκεπτών/τριών
- τον έλεγχο των επισκεπτών/τριών που εισέρχονται και εξέρχονται
- την παροχή πληροφοριών
- την προβολή του φαραγγιού
- την είσπραξη χρηματικού αντίτιμου εισόδου στο φαράγγι.
Προφανώς, οι παραπάνω προτάσεις μπορεί να μην είναι επαρκείς και να χρειάζονται και άλλες αφού δεν είμαι ειδικός. Ωστόσο, θα επιμείνω στην ανάγκη η σύσταση οποιουδήποτε φορέα/οργανισμού του φαραγγιού να στελεχώνεται οπωσδήποτε από ντόπιους (από την κοινότητα) και ειδικούς που δραστηριοποιούνται στην περιοχή και την αγαπάνε και όποιες άλλες ειδικότητες είναι απαραίτητες. Η κοινότητα Αθαμανίας να έχει τον πρώτο λόγο.
Η βιωσιμότητα του φαραγγιού και η ασφάλεια των επισκεπτών/τριών να αποτελούν (πρώτες) προτεραιότητες. Η «επιβολή» κόστους εισόδου/εισιτηρίου είναι αναγκαία.
