Πρόκειται για έναν πραγματικό οικολογικό παράδεισο, φωλιασμένο στην αγκαλιά της Πίνδου, ανάμεσα στους νομούς Γρεβενών και Ιωαννίνων.
Η παρθένα φύση εδώ κυριαρχεί απόλυτα, ενώ τα χωριά, τα πέτρινα γεφύρια και τα μνημεία μοιάζουν ταπεινά, σχεδόν ξεχασμένα, κάτω από τη μεγαλοπρέπεια του τοπίου. Οι εποχές είναι εκείνες που δίνουν τον ρυθμό και μεταμορφώνουν την κοιλάδα, αποδεικνύοντας ότι ο χρόνος κυλά αδιάκοπα.
Ο επισκέπτης αφήνεται στη γοητεία της περιοχής και δύσκολα μένει ασυγκίνητος. Η Βάλια Κάλντα δεν είναι απλώς ένα όμορφο δάσος· είναι ένας ζωντανός οργανισμός, ένα μοναδικό οικοσύστημα που σφύζει από ζωή. Ακόμη και οι μικρές λιμνούλες κρύβουν μέσα τους βατράχια και τρίτωνες, που περιμένουν καρτερικά την επόμενη βροχή για να συνεχίσουν τον κύκλο της ζωής τους. Η διεθνής επιστημονική κοινότητα έχει αναγνωρίσει τη σπουδαιότητά της, αφού συνδυάζει πλούσια βιοποικιλότητα, εντυπωσιακή γεωμορφολογία και αισθητική υπεροχή.
Στον δρυμό έχουν καταγραφεί περίπου 30 είδη δέντρων και θάμνων, με πολλά από αυτά σπάνια ή και μοναδικά στον κόσμο, όπως η Κενταύρια η βλαχική, που πήρε το όνομά της προς τιμήν των Βλάχων της Πίνδου. Στις περιηγήσεις, ο επισκέπτης μπορεί να συναντήσει ακόμη και τον εντυπωσιακό αλλά δηλητηριώδη μύκητα Amanita muscaria, γνωστό και ως «ζουρλομάνταρο», που μοιάζει βγαλμένος από παραμύθι. Η αξία της Βάλια Κάλντα έχει αναγνωριστεί από το 1966, όταν κηρύχθηκε Εθνικός Δρυμός, ενώ σήμερα προστατεύεται και από το δίκτυο Natura 2000.
Η καρδιά του δρυμού διασχίζεται από το Αρκουδόρεμα, το ρέμα που χαρίζει στην κοιλάδα μια ειδυλλιακή όψη και φιλοξενεί δύο είδη πέστροφας. Η πεζοπορία κατά μήκος του προσφέρει εμπειρίες απαράμιλλης ομορφιάς, με μονοπάτια που χάνονται μέσα σε πλατάνια και ιτιές, περάσματα πάνω από κορμούς και αίσθηση περιπέτειας. Στα όρια του δρυμού βρίσκονται παραδοσιακά χωριά, όπως η Βωβούσα, το Περιβόλι, η Κρανιά και το Γρεβενήτι, ενώ μέσα στον πυρήνα του δεν υπάρχει κανένας οικισμός, ώστε η φύση να μένει αδιατάρακτη.
Η πρόσβαση στη Βάλια Κάλντα γίνεται τόσο από την πλευρά των Ιωαννίνων (Μετσόβο, Μηλιά, Βωβούσα) όσο και από τα Γρεβενά (Περιβόλι, Κρανιά). Σημαντικό σημείο αναφοράς αποτελεί το καταφύγιο στη θέση Λάριανη, λίγα χιλιόμετρα πριν από τη Βωβούσα, ένα λιτό κτίσμα που ενσωματώνεται αρμονικά στο περιβάλλον και προσφέρει καταφύγιο στους φυσιολάτρες.
Η Βάλια Κάλντα είναι ένας τόπος που δεν αφήνει κανέναν ανεπηρέαστο. Ένας ζωντανός θησαυρός που αξίζει όχι μόνο να επισκεφθεί κανείς, αλλά και να προστατεύσει, ώστε οι επόμενες γενιές να γνωρίσουν την ακατέργαστη μαγεία της.
