Η δημιουργία μονοπατιών για πεζοπορία και ορειβασία απαιτεί σχεδιασμό που συνδυάζει λειτουργικότητα, ασφάλεια και σεβασμό στο φυσικό περιβάλλον. Ακολουθούν οι βασικές προδιαγραφές:
1. Μονοπάτια Μεγάλων Διαδρομών
Τα μονοπάτια αυτά πρέπει να είναι εύβατα και να αποτελούν σύνθεση υφιστάμενων μονοπατιών και δασικών δρόμων, με ειδική σήμανση. Ασφαλτόδρομοι επιτρέπονται μόνο μέχρι 4 km. Οι διαδρομές 24–30 km πρέπει να παρέχουν δυνατότητα διανυκτέρευσης σε απόσταση έως 4 km από το μονοπάτι. Στα τμήματα ημερήσιων διαδρομών προβλέπονται σημεία στάσης με νερό, κουτιά πρώτων βοηθειών και παρατηρητήρια.
2. Διαστάσεις Ορειβατικών Μονοπατιών
Το πλάτος εξαρτάται από την κλίση και το υψόμετρο:
-
Μεγάλες κλίσεις (>25%) και υψόμετρο >1000 m: 0,80–1,00 m
-
Μέτριες κλίσεις (10–25%): 0,80–1,50 m
-
Ήπιες κλίσεις (<10%): 1,00–2,00 m
3. Απομάκρυνση Βλάστησης
Αποψιλώνονται θάμνοι και χαμηλά κλαδιά μέχρι ύψος 2–2,5 m. Η αποψίλωση σε χώρους ανάπαυσης μπορεί να είναι μεγαλύτερη. Δεν επιτρέπεται χρήση χημικών για τον καθαρισμό.
4. Εκσκαφές
Χρησιμοποιούνται παραδοσιακά χειρονακτικά εργαλεία. Τα υλικά εκσκαφής χρησιμοποιούνται για διαπλατύνσεις ή χώρους στάσης, χωρίς διάσπαρτη απόθεση στα κατάντη.
5. Αποχετευτικά και Αντιδιαβρωτικά Έργα
Διαμορφώνονται τάφροι, μικροφράγματα, τοιχία, φυτεύσεις και άλλες κατασκευές για την προστασία από διάβρωση και υποσκαφή.
6. Πρανή
Ομαλοποίηση καταστρώματος και πρανών, με κλίσεις 1:1,5 (εσωτερικά) και 1:3 (εξωτερικά). Χρησιμοποιούνται βράχοι, κορμοί και υφιστάμενη βλάστηση για στήριξη.
7. Πλευρική Οριοθέτηση
Σε επικλινή σημεία ή ελιγμούς, τοποθετούνται αναχώματα, πέτρες ή πυκνή βλάστηση για αποτροπή παράπλευρων μονοπατιών. Κατασκευάζονται τοιχία, στηθαία ή κάγκελα για ασφάλεια, ενώ η χρήση σκυροδέματος περιορίζεται στη θεμελίωση.
8. Επιστρώσεις Μονοπατιών
Η σκληρή επίστρωση επιτρέπεται σε ολισθηρά ή ιστορικά μονοπάτια. Χρησιμοποιούνται λίθοι, σκύρα, κορμοί και πλάκες. Τα υλικά τοποθετούνται σε ενισχυμένες ζώνες με εγκάρσια διάταξη για σταθερότητα και ασφαλή διέλευση.
9. Πλατύσκαλα και Βαθμίδες
Κατασκευάζονται σε τμήματα με μεγάλες κλίσεις για ασφαλή διέλευση και προστασία εδάφους. Τα σκαλοπάτια έχουν ρίχτι 16–18 εκ., πάτημα 30–32 εκ., και πλατύσκαλα προσαρμόζονται στις ανάγκες του μονοπατιού. Οι κορμοί στερεώνονται με ράβδους σιδήρου 30 εκ. κάτω από την επιφάνεια.
10. Γεφυρώσεις
Κατασκευάζονται σε ρέματα με σημαντική ροή νερού, χρησιμοποιώντας πέτρες, κορμούς ή μόνιμες κατασκευές (λιθόδμητα ή σιδηροδοκοί). Προβλέπονται προστατευτικά φράγματα ύψους 1,2 m.
11. Χώροι Στάθμευσης
Διαμορφώνονται κοντά στην αρχή μονοπατιών που ξεκινούν από δρόμο με κυκλοφορία, με ισοπέδωση και σταθεροποίηση εδαφών.
12. Καθαριότητα
Τοποθετούνται κάδοι μόνο αν υπάρχει αποκομιδή σκουπιδιών. Διαφορετικά, χρησιμοποιούνται πινακίδες ενημέρωσης. Εκσκαφές και υλικά καθαρισμού πρέπει να μεταφέρονται σε νόμιμους χώρους διάθεσης.
13. Προσαρμογές για ΑμεΑ
-
Επίπεδο κατάστρωμα ή μέγιστη κλίση 5%, πλάτος 1,50–2,20 m.
-
Κυκλική πορεία, χώροι στροφής κάθε 300 m.
-
Οδηγοί για τυφλά άτομα, ανάγλυφες πινακίδες Braille, κατάλληλη περίφραξη.
14. Χώροι Δασικής Αναψυχής
Περιλαμβάνουν παγκάκια, ξύλινα καθίσματα με στέγαστρο, θέσεις θέας, βρύσες με πόσιμο νερό και παρατηρητήρια για πανίδα και χλωρίδα. Οι κατασκευές πρέπει να είναι σταθερές και ασφαλείς.
15. Ξύλινες Κατασκευές
Προτιμώνται ελληνικά ξύλα (μαύρη πεύκη, καστανιά, κυπαρίσσι). Χρησιμοποιούνται συντηρητικά όπως λινέλαιο και ακρυλικές ή πολυουρεθανικές ριπολίνες για προστασία από σήψη και καιρικές συνθήκες.
