Infographic/visual summary με υπάρχουσες τάσεις και αιτίες θανάτου στον Ολυμπο

 

Στην αριστερή πλευρά βλέπεις την κατανομή αιτιών θανάτων στον Όλυμπο (1955–2025 μέχρι τώρα) και δεξιά την εκτιμώμενη ετήσια κατανομή βασισμένη στον μέσο όρο των καταγεγραμμένων περιστατικών. 

Σημαντικά συμπεράσματα

• Περισσότερο από το μισό των θανάτων (≈53%) οφείλεται σε γλίστρημα / πτώση — αυτό δείχνει ότι τα φυσικά χαρακτηριστικά του εδάφους, το υπόστρωμα, το κατάλληλο υπόδημα, και η τεχνική κίνησης είναι κρίσιμα.

• Παθολογικά αίτια (~19%) αποτελούν τη δεύτερη πιο συχνή ομάδα — εδώ μιλάμε για καρδιακά επεισόδια, αιφνίδια προβλήματα υγείας κ.λπ. Αυτό υπογραμμίζει θέμα ιατρικής ετοιμότητας και προ-εκτίμησης της φυσικής κατάστασης.

• Χιονοστιβάδες (~9,7%) και υποθερμία (~6,5%) δείχνουν τον χειμερινό κίνδυνο — απαιτείται σεζόν/συνθήκες‑επίγνωση.

• Οι σπάνιες αιτίες (κατολίσθηση, κεραυνός) υπάρχουν αλλά είναι μικρό ποσοστό.

 Τι μπορούμε (με ασφάλεια) να συμπεράνουμε

• Ο πιο συχνός μηχανισμός θανάτου είναι το γλίστρημα/πτώση → στοχευμένες παρεμβάσεις εδώ έχουν τη μεγαλύτερη πιθανή επίδραση στη μείωση θανάτων.

• Ποσοστό σημαντικών θανάτων οφείλεται σε ιατρικά προβλήματα → προγράμματα πρόληψης (έλεγχος υγείας, ενημέρωση ευπαθών ομάδων) και καλύτερη ιατρική κάλυψη/rescue readiness στο πεδίο είναι σημαντικά.

• Η ετήσια «αβεβαιότητα» είναι μεγάλη — κάποια χρόνια θα έχουν 0 θύματα, κάποια άλλα 1–3. Αυτό σημαίνει ότι η αξιολόγηση τάσεων απαιτεί καλύτερα, ετήσια, ολοκληρωμένα δεδομένα και δείκτες επιφάνειας (π.χ. αριθμός επισκέψεων/έτος) για να υπολογίσουμε ποσοστώσεις (incidence rates), όχι μόνο ακαθάριστα αθροίσματα.

4) Περιορισμοί / προειδοποιήσεις στην ανάλυση

• Μη πλήρη / ανομοιογενή καταγραφή: οι παλαιές δεκαετίες πιθανόν να έχουν υποκαταγραφή ή διαφορετικά κριτήρια αναφοράς.

• Αλλαγή έκθεσης: ο αριθμός επισκεπτών στο Όλυμπο έχει αλλάξει πολύ — περισσότερες επισκέψεις → απόλυτος αριθμός ατυχημάτων μπορεί να αυξηθεί χωρίς να αλλάξει ο κίνδυνος ανά επίσκεψη.

• Μη διαθέσιμα ακριβή ετήσια δεδομένα: το δελτίο ήταν κατασκευασμένο/εκτιμητικό (η ετήσια σειρά στο διάγραμμα είναι προσομοίωση). Επομένως μην εξάγεις τάσεις χρόνου (π.χ. «αυξάνονται οι θάνατοι μετά το 2000») χωρίς επίσημα ετήσια δεδομένα.

• Αλλαγή τεχνολογίας/διάσωσης: βελτίωση διασώσεων/επικοινωνιών επηρεάζει το αποτέλεσμα (πιο γρήγορες διασώσεις μειώνουν θνησιμότητα).

5) Πρακτικές προτάσεις — τι να κάνουμε από εδώ και πέρα

Για τους πεζοπόρους / ορειβάτες

• Κατάλληλο υπόδημα + κράνος σε τεχνικά κομμάτια.

• Εκπαίδευση σε προσδιορισμό κινδύνων για γλίστρημα και σε τεχνικές ασφαλούς κίνησης.

• Σε χειμερινές εξορμήσεις: εκπαίδευση και εξοπλισμός avalanche (φάρος, σκάπα, προβοκάτορας), γνώση ανάγνωσης χιονοκάλυψης.

• Προληπτικός έλεγχος υγείας για άτομα με προϋπάρχοντα προβλήματα.

• Φέρτε πυξίδα/GPS/GPX και μάθετε βασική πλοήγηση.

Για φορείς / διοργανωτές / Πολιτεία

• Ενιαίο, δημόσιο αρχείο ατυχημάτων (σε επίπεδο περιστατικού): ημερομηνία, θέση (GPS), υψόμετρο, αιτία, ηλικία, δραστηριότητα, αποτέλεσμα διάσωσης — ώστε να βγουν έγκυρα ετήσια στατιστικά και δείκτες (π.χ. θάνατοι/100.000 επισκέψεις).

• Στοχευμένες καμπάνιες ενημέρωσης (παπούτσια, καιρικές συνθήκες, avalanche).

• Καλύτερη σήμανση και συντήρηση επικίνδυνων τμημάτων μονοπατιών.

• Ενίσχυση συνεργασίας με ομάδες διάσωσης και παροχή AED / μέσων πρώτων βοηθειών σε στρατηγικά σημεία.

Για έρευνα / περαιτέρω ανάλυση

• Ζήτηση ετήσιων πρώτων πηγών (Ελληνική Ομάδα Διάσωσης, Πυροσβεστική, αρχεία δήμων/δασοφυλάκειων).

• Ανάλυση κατά μήνα / κατά υψόμετρο / κατά διαδρομή / κατά δραστηριότητα ώστε να στοχευτούν μέτρα.

• Υπολογισμός ποσοστών (incidence) με βάση αριθμό επισκέψεων → δείκτες ασφάλειας ανά 100.000 επισκέψεις.

6) Γρήγορες αριθμητικές χρήσιμες παρατηρήσεις

• Μέσος όρος (παρατηρούμενος): $62\;θάνατοι / 70\;έτη = 0{.}8857$ → ~0{.}886 θάνατοι/έτος (≈1 θάνατος κάθε 1{.}13 έτη).

• Αν οι υψηλές πλαγιές έχουν ~20.000 ορειβάτες/έτος (προσεγγιστική εκτίμηση), ο ρυθμός είναι:

  $$\frac{0{.}886}{20{,}000} = 0{.}0000443\;θάνατοι/επίσκεψη$$

  πολλαπλασιάζοντας επί 100.000 για σύγκριση: $0{.}0000443 \times 100{,}000 = 4{.}43$ → ~4{.}43 θάνατοι ανά 100.000 επισκέψεις.
  (Σημείωση: το 20.000 είναι υποθετικό — αν είναι πιο/λιγότερο, ο δείκτης προσαρμόζεται αντίστοιχα.)