Στο Χειμερινό Βουνό ξημερώνει αργά και νυχτώνει γρήγορα.
Επίσης, εκτός από
το μικρότερο διαθέσιμο χρόνο ημέρας, ο ήλιος ζεσταίνει λιγότερο, εμάς,
τα αντικείμενα, τις επιφάνειες, τα σκιερά σημεία στο τοπίο, γιατί
ταξιδεύει στον ουρανό σε χαμηλότερη γωνία πάνω από τον ορίζοντα από ότι
το καλοκαίρι.
Η μικρότερη ημέρα
του χρόνου είναι η 21η Δεκεμβρίου, δηλαδή το "χειμερινό ηλιοστάσιο".
Αυτό σημαίνει οτι
από τις 21 Δεκ η διάρκεια της ημέρας αυξάνεται σταδιακά, περνάει από
τις 21 Μαρτίου που είναι η εαρινή ισημερία (ίση διάρκεια ημέρας και
νύχτας), μέχρι να φτάσει στις 21 Ιουνίου που είναι η μεγαλύτερη ημέρα, δηλαδή το "θερινό ηλιοστάσιο", όπου
αρχίζει να μειώνεται πάλι, περνώντας από τις 21 Σεπτεμβρίου που είναι η
φθινοπωρινή ισημερία για να φτάσει ξανά στη μικρότερη ημέρα του χρόνου,
στις 21 Δεκ.
Αίσθηση ψύχους (Chill Factor)
Για το ανθρώπινο σώμα η θερμοκρασία περιβάλλοντος, που δείχνει το
θερμόμετρο ή η πρόβλεψη καιρού, είναι ένα εντελώς σχετικό θέμα. Γιατί
υπάρχει και ένας άλλος πολύ σημαντικός παράγοντας, ο άνεμος.
Σε τέτοιες περιπτώσεις, όπως και στην ύπαρξη υγρασίας και άλλων
παραγόντων, κρυώνουμε περισσότερο και χρειάζονται καλύτερα και
καταλληλότερα ρούχα.
σχηματίζεται με τρεις παράγοντες.
Με έναν από τους τρεις, ή και τους τρεις μαζί που είναι το χειρότερο όλων.
(1) Θερμοκρασία κάτω από +4°C
(2) Ψυχρός άνεμος πάνω σε υγρές επιφάνειες με ταχύτητα μεγαλύτερη των 15km/h
(3) Συμπίεση πάνω σε χιόνι ή άλλο πάγο. Η πίεση μπορεί να προέλθει από
υπερκείμενο φορτίο, πχ επόμενα στρώματα χιονιού, διερχόμενα
μηχανήματα-αυτοκίνητα ή πλήθος πεζοπόρων, κλπ.
Ο εμπειρικός κανόνας λέει οτι όσο πιο σκούρα απόχρωση έχει πάρει μια παγωμένη επιφάνεια, και όσο περισσότερο μετατοπίζεται από το ανοιχτό καφέ προς το γκρι και το μαύρο, τόσο πιο παγωμένη και ολισθηρή είναι.
Την κατάσταση περιπλέκει η επιφάνεια του απάτητου χιονιού, που έχει σκληρύνει μετά από ημέρες έκθεσης στον ήλιο και τον άνεμο, που εξακολουθεί να δίνει λευκή επιφάνεια, όμως πολύ σκληρή, σαν τσιμέντο. Στην περίπτωση αυτή, το "ραντάρ" είναι το εξασκημένο μάτι, και η άμεση αίσθηση στο μπατόν, τη χιονοβατίδα (ρακέτα), ή το πέδιλο του σκι.
Υαλόπαγος
Προκύπτει σε βρεγμένη επιφάνεια είτε από μερικό ή όλικό λιώσιμο χιονιού είτε μετά από βροχή και εφόσον ακολούθησε χαμηλή θερμοκρασία (δηλαδή κάτω από 4°C) πχ τις νυκτερινές ώρες κάτι που τον καθιστά και απρόβλεπτη κατάσταση για τους άπειρους.
Με τον υαλόπαγο τα πράγματα χειροτερεύουν στις εξής περιπτώσεις.
- Όταν είναι σε παχύ στρώμα, συνήθως εξαιτίας συνεχούς ανέμου (τότε γίνεται και σημαντικά ισχυρός και ανθεκτικός) και σχηματισμού σε περίοδο μεγαλύτερη της μιας ημέρας.
- Όταν είναι κατευθείαν πάνω σε σκληρή επιφάνεια, πχ γυμνό βράχο ή άσφαλτο (δηλαδή χωρίς κάποια υλικά ανάμεσα, όπως το χιόνι).
- Όταν είναι πάνω σε καθαρή επιφάνεια, γιατί παίρνει το χρώμα της επιφάνειας και δεν φαίνεται, πχ στην άσφαλτο φαίνεται μαύρος, και στο βράχο φαίνεται σαν να είναι ο βράχος "καθαρός". Αυτή η περίπτωση είναι επικίνδυνη ειδικά στην πεζοπορία γιατί γίνεται αντιληπτός μετά το "ατύχημα", αντιμετωπιζόμενος κυρίως με την εμπειρία και την παρατήρηση του γύρω περιβάλλοντος. Στην αναρρίχηση φαίνεται άμεσα και αποφεύγεται, απασχολώντας περισσότερο τις μεγάλες αλπικές καταρριχήσεις όπου μπορεί κανείς να βρεθεί απρόοπτα εκτεθειμένος.
Η χειρότερη ώρα αντιμετώπισης του υαλόπαγου, είτε στην οδήγηση είτε στην ορειβασία, είναι τις νυκτερινές ώρες. Για τη νυκτερινή περίπτωση υπολογίζουμε από μια ώρα προ της Δύσης μέχρι δύο ώρες μετά την Ανατολή Ηλίου.
Χιονοστιβάδες
μπορούν να προκύψουν και σε ήπιες πλαγιές. Ναι, έχουμε και στην Πάρνηθα, πχ ακόμη και γύρω από το Παλιοχώρι ή στην Αγ.Τριάδα, για να πάρετε μια ιδέα το πόσο μπορεί να συμβεί ακόμη και σε "ακίνδυνες" κλίσεις. Ιδίως μετά από μερικές ημέρες ηλιοφάνειας.
Η δεύτερη περίπτωση είναι η πιό "ύπουλη" γιατί στην από πάνω διέλευση μοιάζουν σαν κανονικές χονισμένες επιφάνειες, και μάλιστα ο διερχόμενος έχει την εντύπωση οτι περνάει αρκετά μακριά (πχ 1-2 μέτρα) από την άκρη του γκρεμού (ορθοπλαγιά) ενώ στην πραγματικότητα βρίσκεται ακριβώς από πάνω της.
Μπορεί να είναι απλά μια μάζα μαλακού χιονιού που πάει σε βάθος, σε σχέση με το γύρω συμπιεσμένο χιόνι, ή και πραγματικό κενό καλυμμένο με χιόνι. Είναι από τις πιο χαρακτηριστικές παγίδες για κάποιον που βαδίζει. Γιατί μπορεί να μπει μέσα μόνο το ένα του πόδι μέχρι το γόνατο, ενώ το σώμα ήδη κινείται προς τα εμπρός.
Μπορεί να είναι μια ολόκληρη περιοχή στο χιόνι, που από κάτω κρύβει κάποια σπηλαίωση λόγω υπόγειας ροής νερού ή άλλου παράγοντα.
Μπορεί να είναι σχισμή (ριμέ) στο χιόνι κυκλικά γύρω από τον κορμό ενός δέντρου. Οι πιο χαρακτηριστικές ριμέ σχηματίζονται σε μεγάλη κλίμακα στα αλπικά πεδία, μεταξύ ορθοπλαγιάς και παγετώνα.
Τα χειρότερα πεδία για διέλευση, με όχημα, με σκι, με πόδια, ή για αναρρίχηση, είναι τα μικτά. Μικτά είναι αυτά που έχουν διάφορα σημεία αλλού με χιόνι, αλλού με παγωμένο χιόνι, αλλού με πάγο, αλλού με γυμνές επιφάνειες άλλοτε βράχου και άλλοτε χώματος. Στη διάρκεια της διέλευσης από τα μικτά πεδία, την κατάσταση έρχεται να περιπλέξει ο δυνατός άνεμος και οι ριπές του. Ο άνεμος είναι συνήθης συνοδοιπόρος στα μικτά πεδία, άλλωστε είναι μια από τις αιτίες της δημιουργίας τους.
Νερό
Οι ανάγκες σε ατομική κατανάλωση νερού το χειμώνα στην Αλπική Ζώνη (την ανώτερη γυμνή έκταση των ψηλών βουνών) είναι ίδιες με το καλοκαίρι, και μερικές φορές μεγαλύτερες.
Επίσης, το χειμώνα οι ροές νερού, όπως πηγές, ρυάκια, βρύσες, ή δεξαμενές, μπορεί να είναι παγωμένες.