Ο Δημήτρης Γουναράς Εκπρόσωπος του Συλλόγου Δρομέων και Πεζοπόρων Τσαριτσάνης παρευρέθηκε στην Εκδήλωση για την Παγκόσμια Ημέρα Βουνού στην Ελασσόνα.
Ο Δήμος Ελασσόνας με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Βουνού διοργανώσε την εορταστική θεματική εκδήλωση «Η σύνδεση του ανθρώπου με τα Βουνά - Βουνά του Δήμου Ελασσόνας».
Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 11 Δεκεμβρίου 2024, στην Αίθουσα Θεάτρου Δημάρχου Βασιλείου Φαρμάκη.
Διαβάστε την ομιλία του Δημήτρη Γουναράς Εκπρόσωπος του Συλλόγου Δρομέων και Πεζοπόρων Τσαριτσάνης
11 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ ~ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΒΟΥΝΟΥ
ΟΜΙΛΙΑ
«Τα Βουνά στην Τσαριτσάνη ως πηγή Ζωής, Πολιτισμού, Αθλητισμού»
Αγαπητοί φίλοι,
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Τα βουνά είναι ο θεμέλιος λίθος της φύσης μας. Σήμερα, στην Παγκόσμια Ημέρα Βουνού, γιορτάζουμε τη μοναδική τους αξία και τη συμβολή τους στη ζωή μας. Tα μοναδικά αυτά οικοσυστήματα που είναι πηγή ζωής, πολιτισμού, έμπνευσης και φυσικής ομορφιάς. Η ημέρα αυτή μας υπενθυμίζει τη σημασία των βουνών για τη ζωή στη γη και τη δέσμευσή μας να προστατεύσουμε αυτά τα πολύτιμα οικοσυστήματα για τις μελλοντικές γενιές.
Τα βουνά καλύπτουν περίπου το 27% της επιφάνειας της γης και φιλοξενούν το 15% του παγκόσμιου πληθυσμού. Παράλληλα, είναι ζωτικής σημασίας για εκατομμύρια ανθρώπους, καθώς από αυτά προέρχεται το 60-80% του γλυκού νερού που χρησιμοποιούμε για κατανάλωση, γεωργία και βιομηχανία. Κάθε βουνό είναι ένα μοναδικό σύμπαν, γεμάτο ζωή, σπάνια φυτά και ζώα, πολιτισμούς και ιστορία.
Δυστυχώς, όμως, τα βουνά αντιμετωπίζουν σοβαρές απειλές. Η κλιματική αλλαγή έχει επιφέρει δραματικές αλλαγές στα ορεινά οικοσυστήματα, επιταχύνοντας την τήξη των παγετώνων και την αποσταθεροποίηση των υδάτινων αποθεμάτων. Η αποψίλωση των δασών, η υπέρβόσκηση και οι κατασκευές αλλοιώνουν την ισορροπία των ορεινών περιοχών και οδηγούν στην απώλεια της βιοποικιλότητας.
Η σημερινή ημέρα μας δίνει την ευκαιρία να συλλογιστούμε τον ρόλο που διαδραματίζουν τα βουνά στη ζωή μας και την ευθύνη που έχουμε να τα προστατέψουμε. Ας αναγνωρίσουμε την αξία τους όχι μόνο ως φυσικά μνημεία, αλλά και ως σύμβολα της δύναμης, της αντοχής και της αρμονίας.
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ
Η σύνδεση του ανθρώπου με το βουνό ξεκινά από τα πρώτα χρόνια της οργανωμένης κοινωνικής του ζωής. Η μεγαλοπρέπεια, η αγριότητα, η λαμπρότητα, αλλά και το μυστήριο και το δέος των βουνών διέγειραν την περιέργεια και αιχμαλώτιζαν τη φαντασία του.
Οι συνδετικοί κρίκοι μεταξύ ανθρώπου και βουνών υπήρξαν πρώτα ηθρησκεία και η παράδοση. Οι ψηλές και απρόσιτες κορυφές των βουνών θεωρούνταν η κατοικία των Θεών διάφορων θρησκειών.
Ο Όλυμπος και τα βουνά της περιοχής μας είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με την ιστορία μας. Από την αρχαιότητα έως τον σύγχρονο κόσμο, αποτέλεσαν καταφύγιο, σύμβολο πολιτισμού και τόπο δράσης.
Κατά την προϊστορική περίοδο, ο κάμπος της Τσαριτσάνης ήταν λίμνη καιοι ορεινοί όγκοι αποτελούσαν εκείνη την περίοδο τόπο κατοικίας ανθρώπων και ζώων γι’ αυτό και αναπτύχθηκε πρώτα η κτηνοτροφία και το κυνήγι.
Στην αρχαιότηταο Όμηρος αναφέρει ότι η Ηλώνη, Όρθη και άλλες δύο Περραιβικές πόλεις υπάρχουν στο κατάλογο των πλοίων που έστειλαν οι Έλληνες στην Τροία. Ο καθηγητής Αρχαιολογίας Αρβανιτόπουλος, μετά την απελευθέρωση,περίπου το 1914, επισκέφθηκε την Τσαριτσάνηκαι αναφέρει ότι η ευρύτερη περιοχή ταιριάζει στην αρχαία Όρθη που ονομαζόταν και Κορσέας. Υπάρχει δε ελκυστική και περίεργη κορυφή που μοιάζει σαν λοβός αυτιού. Έτσι, λοιπόν,η κορυφή της ΔΙΑΒΑΣ ΤΟ ΚΟΥΚΟΥΛΙ ήταν γνωστή με τα ονόματα Ορθολοβός, Οκταλοβός, αλλά και Ωτολοβός από τον μυθικό γίγαντα Ώτο. Της Διάβας το Κουκούλι αποτελούσε πέρασμα απότηναρχαία Όρθη προς τους σημερινούς Γόνους και τα Τέμπη.
Το 168 π.X. ρωμαϊκές δυνάμειςμε 100.000 στρατιώτες,που είχαν κατασκηνώσει στην περιοχή Χατζηγώγου εισέβαλαν στην Μακεδονία μέσω της Διάβας. Από δρόμο arduaetasperaetcontragosavia, δηλαδή από δρόμο στενό, τραχύ και ανηφορικό.
Η κορυφή της Διάβας το Κουκούλι ξεχωρίζει τον Άνω Όλυμπο με τον κάτω Όλυμπο και από μακριά μοιάζει με την κουκούλα της κάπας τού βοσκού.
Πολύ αργότερα,κατά τη διάρκεια του Ελληνικού αγώνα του 1821, αναγράφουν οι πηγές για ένα πολυσύχναστο πέρασμα, μια Μεγάλη Διάβα, μέσω της οποίας μετακινούνταν στρατεύματα από τη Μακεδονία.
Τα νεώτερα χρόνια, κατά την απογραφή των Οθωμανών το 1905, αναφέρονται στην ορεινή περιοχή παρά πολλοί οικισμοίόπως Βάτος, Λαδερή, Κερασιά, Παλαιοχώρι, Κρυονέρι. Αυτοί δημιουργήθηκαν πρώτααπ΄ όλα επειδή οι κάτοικοι έφευγαν στα βουνά για λόγους ασφαλείας. Μετά υπήρχε η εποχική μετανάστευση από τους κτηνοτρόφους στα βοσκοτόπια. Εκεί η κάθε οικογένεια είχε το δικό της «τσιφλίκι» σε εισαγωγικά. Η ανάγκη για εύρεση περισσότερης τροφής οδήγησε στο να αρχίσουν να καλλιεργούν μικρά κομμάτια γης. Καλλιεργούσαν φακές ,φασόλια λινάρι, καλαμπόκι και βρώμη. Είχαν και κυψέλες με μελίσσια σε μικρές ποσότητες, βέβαια, ίσα ίσα να μπορούν να είναι αυτά αυτάρκεις.
Tα μονοπάτια που δημιουργήθηκαν εκείνη την περίοδο εξυπηρετούσαν τη διέλευση των κατοίκων προς άλλες περιοχές για ανταλλαγή προϊόντων καιεύρεση εργασίας.Επίσης, τα χρησιμοποιούσαν και οι κτηνοτρόφοι για τη βοσκή και τη μετακίνηση ζώων, όπως αιγοπροβάτων, χοίρων και ορισμένων άγριων αλόγων, που πουλούσαν στα παζάρια εκείνης της εποχής.
Ακόμη, στις δύσκολες εποχές του τόπου ήταν μονοπάτια διαφυγής των κατοίκων από τους κατακτητές.
Η επίδραση της ορθοδοξίας στην περιοχή της Τσαριτσάνης ήταν μεγάλη και έτσι κτίστηκαν πολλές εκκλησίες εντός του χωριού, αλλά και μοναστήρια εκτός και ψηλά (του Αγίου Δημητρίου και του Αγίου Αθανασίου).Για την εκπλήρωση των θρησκευτικών αναγκών τους οι Τσαρτσανιώτες έκτισαν πάρα πολλά ξωκλήσια στους ορεινούς οικισμούς (Παλιός Άγιος Αθανάσιος,τον Αϊ Σωτήρα στον μετέωρο βράχο, την Αγία Μαρίνα, τον Προφήτη Ηλία κ.α.
ΣΗΜΕΡΑ
Η χώρα μας έχει 142 βουνά με ψηλότερο τον Όλυμπο. 39 από αυτά έχουν υψόμετρο πάνω από 2000 μέτρα.
Η περιοχή της Ελασσόνας στο μεγαλύτερο ποσοστό της αποτελείται από ορεινές και ημιορεινές περιοχές με τον Όλυμπο να στέκεται επιβλητικά.
Στα ορεινά της Τσαριτσάνης συναντάμετην κορυφή της ΔΙΑΒΑΣ ΤΟ ΚΟΥΚΟΥΛΙ, το ΜΙΡΚΕΖΙ, τηνΤΣΟΥΚΑ,τον ΜΠΑΤΖΙΟ, κ.ά.
Σε αυτό το σημείο, ας αναφέρουμε μερικές μορφές εναλλακτικούκαι βιώσιμου τουρισμού που μπορούν να αναπτυχθούν στην επαρχία μας.
Μορφές του βιώσιμου τουρισμού είναι συνήθως ο τουρισμός υπαίθρου, ο πολιτιστικός τουρισμός, δραστηριότητες στη φύση με σκοπό την αναψυχή και την ψυχαγωγία (ορεινή ποδηλασία, ορεινό τρέξιμο, ιππασία, πεζοπορία, κ.λπ.).
Υπάρχουνκαι άλλες συνδυασμένες μορφές τουρισμού που σχετίζονται με εκδηλώσεις, φεστιβάλ, την πώληση τοπικών αγροτικών προϊόντων κ.ά. Υπάρχει ο πολιτιστικός, ο Αρχαιολογικός, ο Θρησκευτικός, ο Οινοτουρισμόςκαι άλλες μορφές τουρισμού, που αντιπροσωπεύουν δευτερεύοντα κίνητρα για την άφιξη των τουριστών στις ορεινές περιοχές.
Θα αναφερθώ τώρα σε δύο δραστηριότητες που γνωρίζω πολύ καλά τα τελευταία 15 χρόνια λόγω της ενασχόλησης μου με το ορεινό τρέξιμο και όχι μόνο. Πρόκειται για τον πεζοπορικό και τον αθλητικό τουρισμό που είναι δημοφιλείς στους ταξιδιώτες, όχι μόνο σε όσους αρέσει να περπατάνε και να τρέχουν, αλλά και σε όσους ενδιαφέρονται για τη φύση και τις αυθεντικές εμπειρίες ενός προορισμού.
Ένας από τους στόχους της τουριστικής πεζοπορίας και του ορεινού τρεξίματος είναι να φέρει τους πεζοπόρους αθλητές και τους επισκέπτες πιο κοντά στη φύση,να τους δώσει τη δυνατότητα να μάθουν περισσότερα για την περιοχή ανακαλύπτοντας ποικίλα χαρακτηριστικά της πολιτιστικής της κληρονομιάς και την ιστορία της.
Σας αναφέρωκάποια στατιστικά του ΠαγκόσμιουΟργανισμού Τουρισμού: Το 25% των τουριστών συμμετέχει σε αθλητικές δραστηριότητες στις διακοπές του καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Το ποσοστό αυτό ανέρχεται στο 22% στην Ευρώπη, ενώ παγκοσμίως παρουσιάζει μία αύξηση 14% ετησίως. Αντίστοιχα, στην Ελλάδα ο αθλητικός τουρισμός προσελκύει περίπου το 10% των συνολικών αφίξεων. Θα πρέπει οι τοπικές κοινωνίες σε συνεργασία με την πολιτεία να βρούνε τρόπους να προσελκύσουν περισσότερους επισκέπτες.
Για αυτόν τον σκοπό, μία ομάδα νέων ανθρώπων από την Τσαριτσάνη και τις γύρω περιοχές αποφασίσαμε να δημιουργήσουμε τον Σύλλογο Δρομέων και Πεζοπόρων Τσαριτσάνης. Ο Σύλλογος προέκυψε από την αγάπη μας για τη φύση και το βουνό, τη δίψα για περιπέτεια και την ενασχόληση μας με το ορεινό τρέξιμο.
Επίσης, θέλουμε να προσελκύσουμε μέσω των πεζοποριών και άλλων δράσεων παιδιά και νέους του χωριού μας αλλά και της ευρύτερης περιοχής.
Ξεκινήσαμε την καταγραφή και τη σηματοδότηση των μονοπατιών και τη διάνοιξη νέων για να προστεθούν στο υπάρχον δίκτυο.Τα μονοπάτια προσφέρονται για βόλτες, πεζοπορίες, προπονήσεις αθλητών και λόγω του χαμηλού υψομέτρου είναι επισκέψιμα με ασφάλεια καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Επίσης, είναι σηματοδοτημένα και υπάρχουν σε ψηφιακή μορφή. Τα ψηφιακά αρχεία μπορείτε να τα κατεβάσετε από το site του αγώνα www.tsaritsanitrail.gr.
Επιπλέον, ο Σύλλογος,θέλοντας να αναδείξει την ιστορία και τον πολιτισμό της Μαρτυρικής Κοινότητας Τσαριτσάνηςκαι μέσα από το ορεινό τρέξιμο, διοργανώνει κάθε πρώτη Κυριακή του Απριλίουτους ορεινούς αγώνες Tsaritsanitrails:
KOUKOULI TRAI 32 χλμ.
LOUKI TRAIL 17χλμ.
ALONAKITRAIL9χλμ. και
αγώνα για μικρά παιδιά.
Σας περιμένουμε όλους εκείνη την ημέρα,που πραγματικά είναι μια γιορτή!!!
ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Ας γιορτάσουμε αυτή την ημέρα αφιερώνοντας λίγο χρόνο στη φύση, στα μονοπάτια μας, και στους θησαυρούς που κρύβουν τα βουνά μας. Ας κρατήσουμε ζωντανή την υπόσχεση να τα προστατεύσουμε και να τα τιμούμε.
Σας ευχαριστώ!
